BAŞAK ALTINÖRS

 

 

Matthew Homes, 19 yaşında şizofreni tedavisi gören bir genç. Abisi Simon’un ölümünden duyduğu suçluluk duygusu, ruh sağlığında derin bir iz bırakıyor. Kafasında dönenleri hem şekilsel açıdan hem de çıkardığı sesler sebebiyle bir yılana benzetiyor Matthew. Bu yılanla beraber nasıl yaşadığını anlatıyor okura. Pegasus Yayınları’ndan Murat Karlıdağ’ın çevirisiyle Türkçe’ye kazandırılan bir ilk roman "Zaman İpliği". Yazarı Nathan Filer, İngiltere’nin saygıdeğer edebiyat ödüllerinden biri olarak kabul edilen Costa İlk Roman Ödülü’nü alarak iyi bir çıkış yaptı. Aradan geçen yaklaşık iki yıl içinde ise Türkiyeli okurlara kadar ulaştı. 

 

 

 

 

Hastalığıyla yazarak baş etmeye karar verip de eski bir daktilonun başına geçtiği zaman Matthew’un aklına ilk düşen anı, 10 yıl önce ailesiyle birlikte çıktığı bir tatil oluyor. Down sendromlu abisi Simon’u işte bu tatilde kaybediyor Matthew. Ne şekilde öldüğünü kitabın ilerleyen sayfalarına dek anlatmasa da, kendisiyle hesaplaşmaya işte buradan başlıyor genç adam. Suçluluk duygusunu tanıtıyor önce; bir nevi meraklandırıyor okuru, ya da daha sahici bir yüzleşme için kendini hazırlıyor belki de. Bu duyguyu anlatmaya başlamasından çok sonra geliyor ona sebep olan hakikatleri okurla paylaşması. Bir hayli de etkili oluyor. 

 

 

Yazdıklarında dürüst olması ve gerçekleri olduğu gibi aktarması gerektiğini hatırlatıyor kendine sık sık. Fakat kimi zaman hastalığının sebep olduğu engellere takılıyor. Eski anıların etrafında dönerken hayata dair pek çok tespit getiriyor. En çok da hayatın içinde belli aralıklarla karşılaştığımız dönüm noktalarına değiniyor. Kendi yaşamına bir balon gibi baktığını, yavaş yavaş sönmesini izlediğini paylaşıyor okurlarla. Bazen de hastalığına dair trajikomik yorumlarda bulunuyor. Yazılarında sık sık kendini tekrarladığını öne sürerek “Kopyala-yapıştır gibi bir hayat sürüyorum,” diyor örneğin. 

 

 

 

 

Matthew’un kafasının içinde dönen yılanın sesi, Simon’un sesiyle karışıyor. Ölü abisiyle kurduğu bağ her geçen gün daha acı hale gelmeye başlıyor. Onun tedavi gördüğü hastanenin yatağının altında saklandığına inanıyor mesela. Simon’un halüsinasyonu gözlerinin önünden gittikçe onu bir kez daha kaybetmişcesine etkileniyor Matthew. Bu acı tekrara gösterdiği tahammül sayesinde okurun gözünde yavaş yavaş devleşiyor. Kendisine duyduğumuz sempati her sayfada biraz daha artıyor sanki. 

 

 

Acı bir olay etrafında dönen, mizah destekli bir roman "Zaman İpliği". Yazar, Bristol Üniversitesi Psikiyatri bölümünde bir dönem hemşirelik yapmış. Kitabı da işte bu dönemde yaptığı gözlem ve araştırmalar sayesinde ortaya çıkmış.

 

 

Bölümde yatan hastaları yakından tanıma imkanı bulan Filer’ın bu denli işin içinde bir yazar olması, kitabın detaylarına da yansımış. Nitekim kitapta anlatılan yalnızca başkarakterin ruh hali değil, Filer aynı zamanda bir psikiyatri kliniğinin günlük rutinine de ışık tutuyor.

 

 

 

 

Roman, ilk roman, çocuk edebiyatı, şiir ve biyografi alanlarında verilen Costa Ödülleri’nin jürisinin, Nathan Filer’ı desteklemeye karar vermesinin en büyük nedeni, yazarın gerçek olaylardan esinlenmesi. Nathan Filer, psikiyatri kliniklerinde bir sağlık uzmanı olarak çalışan ama yaratıcı yazarlık eğitimi görüp yazmaya yönelmiş, hatta son yıllarda yaratıcı yazarlık eğitimi de veren bir isim. Psikiyatri kliniklerinde tedavi gören insanların durumlarına yakından şahit olmuş Filer’ın, deneyimleri ışığında yazdığı romanı, yıllar boyunca kötü ve acınası bir şekilde işlenmiş akıl hastalığı hallerinin çok daha pozitif bir biçimde ele alınabileceğini gösteriyor. Kardeşinin ölümü sonrasında kendisine bakmakta zorlanan şizofren Matthew Homes’un bilgelik dolu, ama mantıklı ifadeleri kitapta geniş bir yer buluyor. Yazar da, kitaptaki olaylarla, insan halleri ve travma sonrası üzerine pek çok öngörü sunuyor.