Milliyet Sanat
Milliyet Sanat »Yazarlar » Nil Kural | Sinemada zaman yolculuğu

Sinemada zaman yolculuğu

12 Ekim 2012 - 07:10
Bu hafta gösterime giren zaman yolculuğu filmi "Tetikçi / Looper" üzerinden, "zaman yolculuğu filmleri"ne göz atıyoruz
Zaman yolculuğu makineleri, paralel evrenler, gençlik veya yaşlılık halleriyle karşılaşan karakterler, kafa karıştırıcı kader değişiklikleri… Bunlar sinemanın zaman yolculuğunu işleyen filmlerinin ortak işlediği konular olarak karşımıza çıktı bugüne kadar. Bu hafta vizyonda izleyeceğimiz “Tetikçi / Looper” da bir zaman yolculuğu filmi… Rian Johnson’ın yönettiği filmde, gelecekte bir çete yasak olan zaman yolculuğunu pis işlerine alet eder. İnfaz etmek istedikleri adamları geçmişe gönderen çete onları burada bekleyen kiralık katiller tarafından öldürtür. Adamları öldüren tetikçilerden biri olan Joe’nun (Joseph Gordon-Levitt) karşısına kendinin gelecekteki hali (Bruce Willis) gelip, öldürülmeden kaçmayı başarınca işler karışır. Zaman yolculuğunu konu alan “Tetikçi”den yola çıkarak sinemanın bu konuyu işleyen filmlere göz atıyoruz.



“La Jetée” (1962)

Hareketsiz karelerden oluşan, 28 dakika uzunluğundaki kısa film, bu yıl temmuz ayında hayatını kaybeden deneysel film yönetmeni Chris Marker’ın imzasını taşıyan bir başyapıt. Zaman yolculuğuyla ilgili yapılan deneylere fiziksel olarak dayanabilen bir mahkum, geçmişinde çocukluğunda şahit olduğu bir anıya saplantı derecesinde bağlıdır. Havaalanında geçen anıda, mahkumun unutamadığı bir kadının bakışı ve bir adamın öldürülmesidir. Mahkum zaman yolculuğuyla geçmişe döndüğünde bu anının geçtiği zamana ve mekana gider. “La Jetee”, konusunda da anlaşılabileceği gibi Terry Gilliam’ın ünlü filmi “12 Maymun / 12 Monkeys”in hikayesini borçlu olduğu film… Müthiş sinemacı Chris Marker’ın deneysel çalışması, zaman yolculuğu temasını da barındıran, anlatımıyla benzersiz, müthiş bir yapıt…



“Geleceğe Dönüş / Back to the Future” (1985)

Robert Zemeckis’in sonradan başarılı bir üçlemeye dönüşecek filmi, 1985’den yanlışlıkla 1955’de gönderilen yeni yetme Marty McFly’nin kendi zamanına dönme çabalarını konu alıyordu. Geri dönebilmek için önce kendisini beğenen annesinin, babasından etkilemesini sağlayarak olayları normal akışına çevirmesi gerekiyordu. Bir de 1955’de genç bir bilim adamı olan Dr. Emmett Brown’un henüz icat etmediği zaman makinesinin çalışmasını sağlaması… Bilimkurguyu başarılı komedi anlayışıyla destekleyen film, tüm zamanların en popüler filmlerinden biri oldu. Zaman yolculuğunu konu alan filmlerin kaderi değiştirmek, zamanın akışını bozmamak gibi meseleleri de bol bol vurgulandı. Filmde McFly ve Emmett Brown’u canlandıran Michael J. Fox ve Christopher Lloyd’un ne kadar isabetli kast tercihleri olduğunu söylemeye bile gerek yok.



“Donnie Darko” (2001)

Yönetmeni Richard Kelly’i üne kavuşturan bu ilk film, sorunlu bir ergen olan Donnie Darko’nun odasına bir uçağın motorunun düşmesi ile başlıyor, kıyamete gün sayılan filmin sonu zaman yolculuğuna ve paralel evrene bağlanıyordu. Korkutucu dev bir tavşanın rehberliğinde ilerleyen filmde Kelly’nin bilimkurgusal öğeleri, sorunlu bir gencin büyüme ve aile öyküsüyle birleşmedeki başarısı filmi son on yılın en sevilen Amerikan bağımsızlarından biri haline getirdi. Filmin Darko’yu canlandıran Jake Gyllenhaal’un da kariyer basamaklarını hızla tırmanmasında büyük etkisi oldu.



“Terminatör / The Terminator” (1984)

James Cameron’ın imzasını taşıyan film, gelecekten gelen suikastçi robot adam temasına odaklanıyordu. Devam filmleri arasında ikinci film çok beğenilse de, bunlardan hiç biri ilk filmin seviyesine yaklaşamadı. Filmde, robotların egemen olduğu bir gelecekten, 1980’lere gönderilen ‘yok edici’ bir robot, ileride insan direnişinin lideri olacak adam doğuracak Sarah’ı öldürmeye çalışıyordu. Ancak Sarah’ı da direnişten gönderilen bir robot koruyordu. Zaman yolcuğu etrafından dönen film, Hollywood’un bilimkurgu klasiklerinden biri olarak kabul görüyor.



“Bugün Aslında Dündü / Groundhog Day” (1993)

Bill Murray’nin canlandırdığı hava durumu spikeri Phil, isteksizce gittiği kasaba Punxsutawney’de sürekli aynı günü yaşıyor, bu sıkıcı durumdan kurtulmak için kendisini öldürmeye çalışıp başaramıyordu. Film, zaman yolculuğunu, daha doğrusu karakterin girdiği tek günlük döngüyü komedi olarak ele alıyor. Harold Ramis’in yönettiği filmde tek günlük döngü Phil’e hayatını, davranış tarzını, önceliklerini değiştirmesine yol açan bir rehber oluyordu.