İhsan Dindar - Milliyet Sanat

Edgar Degas’nın yaşadığı dönem insanlığı politik, sanatsal ve teknolojik anlamda en çok değişim ve gelişim sarf ettiği bir çağdı. 19 Temmuz 1834 tarihinde soylu bir ailenin içinde dünyaya geldi. Bankacı babasının zenginliği sayesinde Edgar Degas, ömrü boyunca geçim kaygısı yaşamadan hayatını idame ettirebilecek kadar bir varlığa sahipti.

Bu durum Degas’ya yetenek ve tutkularının peşinden gitme imkanı sağladı. Ailesinin bir kolunun İtalyan asillerine de dayanması sayesinde gençliğinde İtalya’da da bulunmuş, böylece sanatına yön verecek klasik eserlerle tanışma fırsatı yakalamıştı. Sanatla iç içe bir ailede büyüyen Degas’yı babası, çalışmadığı zamanlarda başta Louvre olmak üzere Paris’in önde gelen müze ve galerilerini gezdirerek resim konusunda görgü sağlamayı amaçladı. Tüm bu birikim Edgar Degas’nın sanatına yön verecek geniş bir birikim kazandırdı.

Dönemin en çalkantılı yıllarının tanığı

İlk gençlik yılları tarihçi Eric Hobsbawm’ın sınıflandırdığı üzere “Devrimler Çağı’nda geçen Degas, Fransa’nın cumhuriyetler ve imparatorluklar dönemlerine tanıklık etti.

Çağdaşları, İzlenimcilik akımının da etkisiyle doğaya dönüşü yeğlerken Degas, resimlerinde ve yaşantısında hep kentten yana tavır aldı. Resimlerinde doğduğu ve ömrünün büyük bir bölümünü geçirdiği Paris’in insanlarını ve sokaklarını konu edinen Degas, İzlenimciliğini büyük şehirden ilhamla yansıttığı. Onun doğduğu kentin özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında yaşadığı büyük değişim, Degas’nın tuvalinde de yer bulmuştur. Baron de Haussmann’ın yönetiminde Ortaçağ yerleşiminden bir modern kente dönüşen Paris’te inşa edilen görkemli yapılar, geniş bulvarlar ve eğlence hayatı, Degas’nın günümüz insanı için bıraktığı birer tarihi belge niteliği de taşır.

Sanata adanmış bir hayat olarak tanımlanabilecek bir hayat yaşayan Edgar Degas, 1855-65 yıllarında klasik sanatı idealleştiren bir üslup izlerken bu tarihten 1885’e kadar ise izlenimcilik ile de sıkı bir bağ kurup aynı zamanda da gerçekçi bir anlayış benimsedi. Hayatını kaybettiği 1917 yılına kadar ise Degas, klasik dönem ustalarına duyduğu hayranlıkla birlikte kendi üslubunu yarattığı  bir devir olarak tarihteki yerini aldı. İzlenimciliğin ortaya çıktığı ve ilk sergisini açtığı dönemde bu serginin yapılması için gerekli finansal desteği de sağlayan Degas için başkalarının söylediği şeyler oldukça ilginçtir. Onu tanıyanlara göre Degas, yardımsever, vefalı, inatçı, Renoir haricinde kimseyle çok iyi dost olamasa da iyiliği birçok insana dokunmuş biridir.

Birçok çağdaşı hayattayken zorluklarla boğuşup kıymeti bilinmese de Degas henüz hayattayken dahi pek çok eseri başta Louvre olmak üzere saygın müzelerde yerini almış bir isim olmayı başardı.

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Anness Publishing tarafından İngilizce yayınlanan ve dünya genelinde büyük ilgi gören ressam biyografi serisinden Jon Kear’ın kaleme aldığı ve Berrin Alpay’ın Türkçeye kazandırdığı bu kapsamlı eseri yayımlayarak resim sanatının bu büyük isminin tanıtılması konusunda önemli bir işe imza attı. Seride bugüne kadar Leonardo Da Vinci, Michelangelo, Rembrandt, Cezanne, Monet, Turner, Van Gogh, Velazquez gibi resim sanatına damga vurmuş isimlerin biyografileri de yer alıyor. Belirtmekte fayda var serinin yeni kitapları Degas’ın da iyi bir dostluk kurduğu Renoir’nın yanı sıra Raffaello, Manet, Goya, Gauguin gibi önemli isimlerle devam edecek.