Osman Hamdi Bey tablolarına bilimsel inceleme
06 Aralık 2016 - 01:12 | 'Arzuhalci', araştırma ve koruma projesi kapsamında ele alınan ilk Osman Hamdi Bey çalışması.Türkiye'de resim sanatının öncüsü Osman Hamdi Bey'in 'Arzuhalci' tablosuyla başlayan bir çalışma kapsamında Sabancı Müzesi Koleksiyonu'nda bulunan toplam altı tablosu araştırma ve koruma projesiyle gündemde 
'Cami' ve 'Kuran Okuyan Adam' da proje kapsamında yer alan iki tablo. 
'Naile Hanım’ın Portresi'. 
FİSUN YALÇINKAYA
Bank of America Merrill Lynch tarafından dünya çapında hayata geçirilen ‘Sanatı Koruma Projesi’ kapsamında, Türkiye’den, Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi koleksiyonunda yer alan Osman Hamdi Bey tablolarının konservasyon ve araştırma çalışmalarının yürütüldüğü bir proje gerçekleştiriliyor. İlk olarak projede ‘Arzuhalci’ tablosu ele alındı. Proje kapsamında Türk sanat tarihinin önemli sanatçılarından Osman Hamdi Bey’in altı tablosu, kullanılan teknik ve malzeme bakımından titizlikle inceleniyor. S.Ü. Sakıp Sabancı Müzesi’nin koleksiyonunda yer alan ve proje kapsamında incelenen diğer Osman Hamdi Bey tabloları ise ‘Kuran Okuyan Adam’, ‘Cami’, ‘Kokona Despina’, ‘Naile Hanım’ın Portresi’ ve ‘Beyaz Vazoda Çiçekler’. Araştırma sonrasında eserler 2017’nin ilk yarısında açılması beklenen Osman Hamdi Bey sergisi ile sanatseverlerle buluşacak.
'Cami' ve 'Kuran Okuyan Adam' da proje kapsamında yer alan iki tablo.Gerçekleştirilen projenin bilimsel danışmanlığını Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi Resim ve Çağdaş Sanat Konservasyon Uzmanı ve Danimarka Güzel Sanatlar Akademisi mensubu Filiz Kuvvetli üstleniyor. Projenin bilimsel komitesinde yer alan diğer isimler ise Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Malzeme Bilimi ve Mühendislik Programı Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Mehmet Ali Gülgün, Sabancı Üniversitesi Nanoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi SUNUM’da görev yapan Dr. Meltem Sezen ve Dr. Feray Bakan ve Getty Konservasyon Enstitüsü Kimya Uzmanı Lynn Lee. SSM Resim Koleksiyonu Yöneticisi Hüma Arslaner, Osman Hamdi Bey gibi bir ismin korunması konusunda, “Osman Hamdi Bey’in tabloları, bugün SSM Koleksiyonu’ndaki değerli örneklerinde de görüleceği üzere, Türk resminde bir dönüm noktasına işaret ediyor. Alışılagelmiş tarzdan farklı olarak, figüre dayalı bir anlayışı benimseyen Osman Hamdi, Osmanlı’da kadın temasını ele alan ilk sanatçı. Kadını dışa açılmış, sosyal bir karakter olarak betimleyen sanatçı, eserlerinde dikkat çekici sıklıkta, aydınlanmanın temsili olarak okunabilecek kitaplara yer vermiştir,” diyor.
'Naile Hanım’ın Portresi'.Ustalığı ortaya çıkıyor
SSM Resim ve Çağdaş Sanat Konservasyon Uzmanı ve Proje Koordinatörü Filiz Kuvvetli ise, ‘Arzuhalci’tablosuna dair çalışmalar hakkında, “Bu projeye başladığımızda ilk olarak tüm tabloların x-ray fotoğraflarını çekerek, konservasyon öncesi yapısal durumlarını belgeledik. X-ray fotoğraflarında görülen beyaz veya açık renkte olan bölgeler, sanatçının boyaya kurşun karıştırdığı ya da kurşun içerikli boyalar kullandığını gösteriyor. Osman Hamdi Bey’in 'Arzuhalci' tablosunda da, sanatçının boyaya kurşun beyazı karıştırarak gölge ve aydınlık bölgeleri, ne kadar ustaca yarattığını, ayrıca, tablonun alt kısmında, altı yerde, önceden oluşan ve onarılan küçük boya dökülmeleri olduğunu görebiliyoruz. Dikkatimizi çeken diğer önemli ayrıntı ise, arka plandaki hareketli fırça darbeleri ve sanatçının boyama yapmadan önce tüm kompozisyonu kurşun kalemle çizmiş olması. Bu, konservasyon sürecinde kullanacağım çok önemli bir bilgi; tabloyu temizleme aşamasında, eserin orijinalindeki bu kurşun kalem çizimleri korumak için özel bir teknik uygulamam gerektiğini gösteriyor,” diyor.
Nasıl bir teknik kullandığını gösteriyor
Filiz Kuvvetli ayrıca, “Konservasyon öncesi yapılan bu çalışmalar, Osman Hamdi Bey’in eseri oluştururken nasıl bir teknik kullandığını gösteriyor. Bu tekniğin diğer tablolarında nasıl tekrar ettiğini inceleyerek, sanatçıya dair çok değerli bilgilere ulaşabiliyoruz. Örneğin, her sanatçının fırça darbesi, imzası gibidir; diğer sanatçılarınkine benzemez. O sanatçıyı ne kadar iyi kopya etmeye çalışsanız da, fırça darbeleri bir şekilde kendini ele verir. Osman Hamdi Bey’in bu altı tablosundaki fırça darbelerini x-ray aracılığıyla inceleme fırsatı buldum. Her ne kadar hepsi farklı dönemlere ait olsalar da, x-ray fotoğraflarıyla karşılaştırdığımız zaman tüm bu tabloların sanatçının elinden çıktığını görebiliyoruz. Bir tablo üzerinde uygulanan bu yapısal incelemeler ve boyalar üzerinde yaptığımız kimyasal analizler sayesinde, Osman Hamdi Bey’in, tabloyu ne kadar sürede tamamladığına dair tahmini bilgiler de edinebiliyoruz,” diyor.
"Geleceğe daha iyi aktarılacak"
SSM Konservasyon Laboratuvarı Yöneticisi Nurçin Kural, Sabancı Müzesi'nde konservasyon çalışmalarının her koluna önem verildiğini söylüyor. Bu alanda konferans ve seminerler düzenlendiğini belirten Kural, "Son yıllarda, özellikle Sabancı Üniversitesi, Nano Teknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi’yle işbirliği içinde bilimsel araştırmalar yapıyor ve projeler geliştiriyoruz. Ayrıca ülkemizde kimya, biyokimya, enstrümantal analiz ve görüntüleme üzerine odaklanmış merkezleri olan Koç Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi gibi kurumların uzmanlarıyla da birlikte çalışmalarımız oluyor. Konservasyon alanındaki bilimsel çalışmalar dünyada hızla gelişirken, biz de Sakıp Sabancı Müzesi konservasyon laboratuvarı olarak gelişmeleri izliyor ve uyguluyoruz," diyor. Kural ayrıca, "Merill Lynch Bankası’nın bu projedeki desteği, bilimsel ve konservasyon çalışmalarımıza büyük katkı sağladı. İşbirliği yaptığımız kurumlara, yakın ilişkide olduğumuz Getty Konservasyon Enstitüsünü de dahil ederek Osman Hamdi’nin eserlerine dair yeni bilgiler edinmekteyiz. Bu sayede Osman Hamdi Bey’in eserlerini hem geleceğe daha iyi korunmuş olarak aktarabileceğiz hem de ortaya çıkardığımız bulgular, diğer Osman Hamdi Bey uzmanlarının çalışmalarına ışık tutacak," diyerek Osman Hamdi Bey'e dair projeyi anlatıyor.
Etiketler: Fisun Yalçınkaya arzuhalci Osman Hamdi Bey Sabancı üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi SSM kuran okuyan adam camii kokona despina naile hanım'ın portresi beyaz vazoda çiçekler filiz kuvvetli nurçin kural
Yazarlar
Seçkin Selvi
‘Öteki’ni Şeytanlaştırmak
“ashura” 20 yıl aradan sonra bu yıl ilki düzenlenen Uluslararası Bodrum Tiyatro Festivali’nde yeniden izleyicilerle buluştu.
Filiz Aygündüz
Hayatın sertliği
.
Seçkin Selvi‘Öteki’ni Şeytanlaştırmak
“ashura” 20 yıl aradan sonra bu yıl ilki düzenlenen Uluslararası Bodrum Tiyatro Festivali’nde yeniden izleyicilerle buluştu.
Filiz AygündüzHayatın sertliği
.
