Bir ülkenin kimliği bazen bir şarkının sözlerinde, bazen bir dansın adımında saklıdır. Hırvat Ulusal Halk Dansları Topluluğu LADO, bu kimliği sahneye taşıyan en köklü sanat kurumlarından biri. 5 Kasım Çarşamba akşamı saat 20.00’de AKM Tiyatro Salonu’nda Hırvatistan Cumhuriyeti Kültür ve Medya Bakanlığı’nın katkıları ve İstanbul Başkonsolosluğu’nun iş birliğiyle düzenlenecek etkinlik, Balkan kültürünün zenginliğini Türkiye’deki sanatseverlerle buluşturacak.

 

 

 

Bir ülkenin kimliği bazen bir şarkının sözlerinde, bazen bir dansın adımında saklıdır. Hırvat Ulusal Halk Dansları Topluluğu LADO, Hırvatistan’ın folklorik mirasını koruyan ve onu çağdaş sahne estetiğiyle yeniden yorumlayan en köklü sanat kurumlarından biri. 1949 yılında Zagreb’de kurulan LADO, Hırvatistan’ın zengin müzik ve dans geleneğini araştırmak, derlemek, sanatsal biçimde düzenlemek ve sahneye taşımak amacıyla oluşturuldu. Kuruluşundan bu yana, UNESCO tarafından koruma altına alınan gelenekleri yaşatıyor ve dünya çapında kültür elçisi olarak kabul ediliyor. 

Hırvatistan Cumhuriyeti Kültür ve Medya Bakanlığı’nın desteğiyle faaliyet gösteren profesyonel bir ulusal halk dansları topluluğu ola LADO, yalnızca dans değil, müzik ve kostüm alanında da bir kültürel arşiv niteliğinde. Sahneye taşıdığı her gösteri, otantik halk kıyafetlerinden oluşan eşsiz bir koleksiyonla destekleniyor. Kadrosu yaklaşık 36 profesyonel dansçı ve şarkıcıdan oluşuyor; bu sanatçılar hem dans hem vokal yetenekleriyle sahnede çift yönlü bir performans sergiliyor. LADO Orkestrası ise seksenden fazla geleneksel ve klasik çalgıyı icra eden çok yönlü müzisyenlerden meydana geliyor.

 

 

 

Topluluğun müzikal omurgasını orkestra şefi Alan Kanski yönetiyor. Alan Kanski, Hırvatistan’ın müzikal mirasını sahneye taşıyan en önemli isimlerden biri. Çocukluk yıllarında tambura ailesine ait enstrümanlarla başlayan müzik yolculuğu bisernica, berda ve tambura çellosu gibi Balkan çalgılarında ustalıkla devam etti. Daha sonra ilgisi cimbalom (cimbala) enstrümanına yöneldi ve bu alanda Balkan müziğinin en güçlü yorumcularından biri haline geldi. 2000 yılında LADO’ya katılan Kanski, bugün topluluğun orkestra şefi olarak sahne performanslarının müzikal omurgasını kuruyor. Kariyeri boyunca LADO’nun yanı sıra uluslararası projelerde de yer alan Kanski özellikle Matej Meštrovic’in “Danube Rhapsody” adlı eserinde Zagreb Filarmoni Orkestrası ile yaptığı icralarla dikkat çekti. Geleneksel Balkan ezgilerini çağdaş düzenlemelerle harmanlama becerisi, sanatçının müzikal vizyonunun en belirgin göstergesi.

 

LADO’nun repertuvarı, Hırvatistan’ın farklı bölgelerinden derlenen yüzlerce halk dansı ve şarkıyı içeriyor. Gösterilerde yer alan “Baranjski Plesovi” (Baranya Dansları), “Primoštensko Kolo”, “Mura, Mura” (Medimurje), “Pokupski Svatovski Drmeš”, “Prigorski Plesovi” (Zagrebacko Prigorje) gibi performansların koreografileri, özgün müzik düzenlemeleriyle sahneye taşınıyor ve geleneksel ritimlerin çok sesli orkestral yorumlarıyla zenginleşiyor.

 

 

 

Sahne performanslarının yanı sıra LADO’nun diskografisi, Hırvat halk müziğinin sahne ve kayıt dünyasında korunması için hazırlanmış çok sayıda albümü kapsıyor. Topluluk, 1949’dan bu yana hem stüdyo hem canlı performans kayıtlarıyla kültürel mirası arşivliyor. 

 

Topluluğun en bilinen albümlerinden biri, Hırvatistan’ın farklı bölgelerinden derlenen halk şarkıları ve dans müziklerini içeren ve aynı zamanda 1960’ların başında yayınlanan ilk büyük kayıtlarından “LADO - Croatian Folk Songs and Dances”.

 

1980’ler sonu - 1990’lar başı döneminde uluslararası turnelerle paralel olarak çıkarılan “Sounds of Croatia”, Balkan ritimlerini ve Hırvat folklorunun melodik yapısını modern düzenlemelerle sunan bir çalışma.

 

2000’li yılların başında, dijital kayıt teknolojisine geçiş sürecinde yayınlanan “Croatian Folk Heritage”, geleneksel vokal ve enstrümantal eserlerin otantik yorumlarını barındıran bir albüm.

2010’lu yıllarda yayınlanan ve Avrupa turnelerinden canlı kayıtları içeren “LADO Live”, ve çok sesli düzenlemeleriyle topluluğun sahne enerjisini yansıtıyor.

 

Son 10 yıl içinde, topluluğun Balkan müziği ve Dalmaçya ezgilerine odaklanan projeleri olarak kaydedilen “Tamburica & Voices”, Tambura ailesine ait enstrümanların ön planda olduğu, vokal armonilerle zenginleştirilmiş bir albüm.

 

“Adriatic Echoes” ise Dalmaçya bölgesinin müzik kültürünü öne çıkaran özel bir kayıt olarak öne çıkıyor.

 

Tüm bu albümler, topluluğun 70 yılı aşkın bir sürede oluşturduğu geniş repertuvarın farklı dönemlerini temsil ediyor. LADO’nun diskografisi, hem stüdyo hem canlı performans kayıtlarıyla Hırvat halk müziğinin korunmasına yönelik bir arşiv niteliğinde. Bunlara ek olarak, LADO’nun YouTube ve dijital platformlarda milyonlarca izlenmeye ulaşan performans videoları bulunuyor. Topluluk, Avrupa’daki halk müziği festivallerinde ödüller kazandı ve UNESCO tarafından kültürel mirasın korunmasına yönelik çalışmalarıyla takdir edildi.