Prof. Dr. İlber Ortaylı “Cumhuriyet’in İlk Yüzyılı” söyleşisinde okuma-yazma konusuna değindiSelin Sayar

Prof. Dr. İlber Ortaylı İnterexpo Salonu’nda “Cumhuriyet’in İlk Yüzyılı” isimli söyleşide dinleyicileriyle buluştu.

Ortaylı, konuşmasında “Eski harflerle okuma yazma zordu, o yüzden cahil kalındı gibi bahaneler üretmek olmaz. Türkler toplum olarak ciddi filozofi sevmezler. Türkologlar ki, genelde yabancı alimler olur bunlar, mutlaka Arapça ve Farsça öğrenirler. Türkoloji öğrenenler ilk başta Arap harfleriyle Türkçe okurlar" dedi. Konuşmasına "İlk başta Osmanlıca metinler okunur ve öyle girilir Türkçe'ye. 8 adet sesli harf çok az lisanda vardır. Latin harfleri Romalıların yani ölmüş bir milletin harfleridir ve ortak bir mirastır" diye devam etti.

Ortaylı, "Bir de şu var, Danimarkalılar Göktürk Yazıtları’nı çözdüler, bizden kimse nasıl oldu diye sormadı. Onca ülke gezdim, dersler verdim. Meslek hayatımda Osmanlıca öğretmekte en ümit kırıcı nesil bizim çocuklarımızdır. Bizim çocuklar dersi terk ederler, gelmezler, öğrendi zannettiklerim öğrettiğimi unutur. Bazı milli özellikler vardır ve bu bir seferberlik konusudur. İmam hatiplerde Osmanlıca öğretilmez ama bu o çocukların değil, ona bunu öğretemeyenlerin suçudur" dedi.

Arap dünyasında da okuma yazma oranı düşük olduğunu söyleyen Ortaylı, "İran, entelektüellerin son derece kaliteli olduğu ama buna karşılık okuma yazma oranının yine düşük olduğu bir yerdir. Çünkü üreten, organize olabilen bir toplum değildir" diye konuştu. "Dillerle ilgili problemleri harflerin zorluğuyla kıyaslamayın" diyen Ortaylı, bunun bir bir organizasyon meselesi olduğunu söyledi: "Türk harf devrimi sadece sesle, harflerle hitap eder, şive ve lehçe farklılıklarının yaşanmasını engeller.”