Çağdaş sanatçı Genco Gülan’ın Aydın’daki Menderes Magnesia’sı (Magnesia ad Maeandrum) antik şehrindeki Zeus Sosipolis (Şehrin Kurtarıcısı Zeus) Tapınağı için özel olarak ürettiği “Paratonerli Zeus” (2025) heykeli yerine yerleştirildi. Gülan, kazı başkanı Görkem Kökdemir’in daveti ile gerçekleştirdiği yapıtını hem genel anlamda Zeus heykellerini araştırmış hem de tapınaktan çıkarılıp Berlin’deki Pergamon Museum’a götürülen Zeus heykel parçaları üzerine düşünmüş.

Genco Gülan eseri hakkında şunları söylüyor: “Magnesia’daki Zeus Sosipolis Tapınağında yaklaşık iki bin sene önce yer almış olan Zeus heykeli orijinalinde oturan bir figürdü. Bir elinde asası vardı ve diğer elinde yıldırım demetini tutuyordu. Bu yüzden figürü ayakta tasvir etmedim. Dünyanın Yedi Harikası’ndan birinde bulunan görkemli taht yerine heykelin altına basit traverten bir küp  kaide tasarlamakla yetindim.”

 

 

Genco Gülan heykelin ilk maketlerini yaparken mitolojik semboller üzerinde de çalışmış ve Zeus’un asası ile yıldırım sembolünü birleştirmeye karar vermiş. Bu bağlamda Gülan yapıtının sanatçı Walter De Maria’nın “Yıldırım Tarlası” (1977) adlı eserine referans vereceğini öngörmüş.

 

Genco Gülan, Zeus heykel yorumunu kurgularken bir kolaj mantığıyla farklı parçaları birleştirerek bütünü oluşturma yöntemine gitmiş. Zeus’un portresi için Selçuk Efes Müzesi’ndeki Zeus başını (Ms. 2yy.) örnek alan sanatçı heykeli tek kollu düşünmüş, paratoner tutan kol için de orijinali Manisa Magnesia’sından çıkarılmış olan Büyük İskender heykelinin sol kolunu kullanmış. Bacaklar ve ayaklar için de orijinali İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde bulunan Sandaletli Romalı (soylu) ayaklarını örnek almış.  Heykelin boyutu paratoner ile beraber üç metreye kadar yükseliyor. 

 

 

Gülan, Zeus’un Berlin’e kaçırılan ‘kaykılarak oturan’ Zeus gövdesinin bir benzerini yontmak yerine düz kesilmiş blok mermer (Muğla beyaz) parçalarına yer vermiş. Bu yaklaşımla sanatçı kübizmi hatırlatırken modernizm ve minimalizme göz kırpmış. Maketi LEGO ile yapılmış Zeus figürü günümüzün Minecraft estetiğine de atıfta bulunuyor. Gülan yurt dışına, Berlin Pergamon Müzesi’ne götürülmüş Zeus heykeli parçalarını da izleyiciye hatırlatarak ve bazı şeylerin yerlerinin hiçbir zaman doldurulamayacağının altını çiziyor.

 

Paratonerli Zeus heykelinin açılışı geçtiğimiz günlerde Magezya şehrindeki Zeus tapınağında kazı başkanı Görkem Kökdemir, yazar Nuray Karadeniz, il kültür müdürü ve belediye başkanının katılımı ile yapıldı. Gülan’ın “Paratonerli Zeus” heykeli aktif olarak yıldırımları çekecek bir düzeneğe sahip. Böylece eserin fırtınalı havalarda şimşekleri üzerine çekerek hem Zeus tapınağını hem de antik şehri koruyacağı düşünülüyor.