Jack DeJohnette, 20. YY’ın ikinci yarısından itibaren cazın ritmik evrenini yeniden şekillendiren, sınır tanımayan bir müzikal vizyonun vücut bulmuş haliydi. 9 Ağustos 1942’de Chicago’da doğan DeJohnette, 26 Ekim 2025’te, 83 yaşında New York’un Woodstock kasabasında hayata veda etti. Ölüm nedeni kamuoyuna açıklanmadı ancak ardında bıraktığı müzikal miras, onun fiziksel yokluğunu fazlasıyla telafi edecek güçte.

 

DeJohnette’in müzikle ilişkisi, çocuk yaşlarda klasik piyano eğitimiyle başladı. Ancak gençlik yıllarında davula yönelmesi, caz tarihinin akışını değiştirecek bir tercihti. Chicago’nun yaratıcı müzik kolektifi AACM (Association for the Advancement of Creative Musicians) ile kurduğu bağ, onun sadece bir icracı değil, aynı zamanda bir ses kâşifi olmasını sağladı. Bu dönemde R&B, hard bop ve avant-garde gibi farklı türlerde çalarak çok yönlü bir müzikal dil geliştirdi.

 

 

1960’ların sonlarında Charles Lloyd Quartet ile sahneye çıkması ve ardından Miles Davis’in efsanevi “Bitches Brew” albümünde yer alması sanatçıyı cazın merkezine taşıdı. Ritmi bir ifade biçimi olarak kullanan DeJohnette’in Keith Jarrett ile kurduğu trio, caz tarihinin en uzun soluklu ve yaratıcı iş birliklerinden biri olarak hafızalara kazındı. Bill Evans, Herbie Hancock, Sonny Rollins, Alice Coltrane, Joe Henderson, Pat Metheny ve John Scofield gibi devlerle yaptığı çalışmalar, aranan ve saygı duyulan bir müzisyen olduğunu gösteriyordu.

 

DeJohnette’in diskografisi, cazın evrimini belgeleyen bir arşiv niteliğinde. İlk albümü “The DeJohnette Complex” (1969) hem davul hem de melodika ve piyano üzerindeki hakimiyetini gösteriyordu. Ardından gelen “Have You Heard?” (1970),” Sorcery” (1974), “Cosmic Chicken” (1975), “Pictures” (1977), “New Directions” (1978) gibi albümlerse müzikal sınırları zorladığı çalışmalardı. Özellikle ECM etiketiyle yayımlanan albümleri, cazın Avrupa’daki estetik dönüşümüne katkı sundu.

 

 

1979’da başlattığı “Special Edition” projesi, cazın politik ve estetik sınırlarını zorlayan bir platforma dönüştü. Bu projede David Murray, Arthur Blythe, Chico Freeman gibi isimlerle çalıştı. “Tin Can Alley” (1981), “Inflation Blues” (1983), “Album Album” (1984), “Irresistible Forces” (1987) ve “Audio-Visualscapes” (1988) gibi albümler hem teknik ustalığı hem de toplumsal duyarlılığı yansıttı. 1990’da yayınlanan “Parallel Realities”, Herbie Hancock ve Pat Metheny ile yaptığı iş birliğiyle caz-füzyonun zirvesine ulaştı.

 

1992’de “Music for the Fifth World”, 1996’da “Dancing with Nature Spirits”, 1997’de “Oneness”, 2004’te “Hybrids”, 2005’te “Invisible Nature” gibi albümler, dünya müziğiyle kurduğu bağları ve doğaçlamaya olan tutkusunu belgeledi. 2008’de Foday Musa Suso ile yayımladığı “Music from the Hearts of the Masters”, Afrika ritimlerini cazla buluşturduğu özel bir çalışmaydı. 2016’da Ravi Coltrane ve Matthew Garrison ile yayınladığı “In Movement” ise geçmişe saygı ve geleceğe bir bakış niteliğindeydi.

 

 

Ödüller açısından da DeJohnette’in kariyeri parlaktı. İki kez Grammy kazandı, altı kez aday gösterildi. 2007’de ‘Modern Drummer Hall of Fame’e kabul edilmesi, sadece caz dünyasında değil tüm davulculuk tarihinde de önemli bir figür olarak tescillenmesini sağladı. 

 

2012’de Amerika’nın en prestijli caz onur nişanlarından biri olan ‘NEA Jazz Masters’ ödülüne layık görülen Jack DeJohnette’in caz üzerindeki etkisi, sadece çaldığı notalarda değil, çalmadığı anlarda da hissedilir. Sessizliği bile müziğin bir parçası haline getirebilen nadir sanatçılardandı. Müziği, zamanın ötesinde bir bilinçle akardı; doğaçlamayı bir içsel yolculuğa dönüştürür, her vuruşta yeni bir evren yaratırdı. Vefatı, caz dünyası için büyük bir kayıp olsa da bıraktığı izler silinmeyecek kadar derin ve kalıcı.